Nierejestrowana Działalność Gospodarcza

Jeśli planujesz prowadzić działalność na małą skalę, albo "otworzyć firmę na próbę" to dobrym rozwiązaniem może być nierejestrowana działalność gospodarcza (NDG). W ostatnim czasie ta forma zyskuje coraz większą popularność. Zaletą jest brak obowiązku rejestracji firmy w CEIDG. Jak podaje Ministerstwo nie trzeba też odprowadzać składek ZUS - ale to nie do końca prawda o czym przeczytasz w dalszej części artykułu.  Ta opcja sprawdzi się zwłaszcza w przypadku handlu, np.  prowadzenia sklepu internetowego. 

Z tego artykułu dowiesz się:

Co znajdziesz w środku?

• Kompletne kompendium wiedzy na temat nierejestrowanej działalności gospodarczej: Poznaj zasady, limity, obowiązki i przywileje. Dowiedz się, kto może prowadzić taką działalność i w jakich sytuacjach jest ona najkorzystniejsza.

• Wiele praktycznych przykładów !!!

• Szczegółowe informacje o transakcjach zagranicznych: Rozszerzamy Twoje możliwości! Dowiedz się, jak prawidłowo rozliczać sprzedaż towarów i usług poza granice Polski, jakie są obowiązki podatkowe w przypadku współpracy z klientami z Unii Europejskiej oraz spoza niej. Poruszymy kwestie związane z VAT, fakturami, kursami walut i wszelkimi specyficznymi wymogami, abyś mógł bezpiecznie i legalnie działać na rynku międzynarodowym.

• Wzory niezbędnych dokumentów: Nie trać czasu na szukanie! Otrzymasz gotowe do wykorzystania wzory umów, faktur, ewidencji sprzedaży i innych dokumentów, które ułatwią Ci prowadzenie działalności.

• 100 najczęstszych pytań i odpowiedzi: Rozwiejemy wszystkie Twoje wątpliwości! Zebraliśmy najczęściej zadawane pytania dotyczące nierejestrowanej działalności, odpowiadając na nie w jasny i zrozumiały sposób. Dowiedz się m.in. o podatkach, składkach, rozliczeniach i kontrolach, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki działań na rynkach zagranicznych.

Dzięki naszemu ebookowi zyskasz:

• Pewność i bezpieczeństwo prawne: Działaj zgodnie z przepisami, unikając potencjalnych problemów i kar.

• Oszczędność czasu i pieniędzy: Nie musisz szukać informacji w wielu źródłach ani korzystać z drogich konsultacji. Wszystko, czego potrzebujesz, znajdziesz w jednym miejscu.

• Samodzielność i niezależność: Rozpocznij zarabianie na własnych warunkach, realizując swoje pasje i pomysły, bez obaw o formalności.

Nie zwlekaj! Zainwestuj w swoją przyszłość i odkryj potencjał nierejestrowanej działalności gospodarczej, otwierając się na globalne możliwości. Ten ebook to Twoja przepustka do legalnego i spokojnego prowadzenia własnego biznesu!

Kto może prowadzić nierejestrowaną działalność gospodarczą

 Aby móc prowadzić NDG należy spełnić dwa warunki:

• Przychody z NDG nie mogą przekroczyć w żadnym miesiącu 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę. 

W 2025r limit przychodów wynosi 3.499,50zł miesięcznie

• Nie prowadziłeś  w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) działalności gospodarczej.

Nierejestrowana działalność gospodarcza i składki ZUS

Handel w ramach NDG a składki ZUS

Jeśli w ramach swojej działalności nierejestrowanej zajmować się będziesz sprzedażą towarów np. rękodzieła to faktycznie nie musisz obawiać się składek ZUS - w tej sytuacji jesteś z nich zwolniony.

Usługi w ramach NDG a składki ZUS

Sytuacja wygląda nieco inaczej w przypadku osób planujących w ramach NDG wykonywać usługi. Tutaj stanowisko ZUS oraz Ministerstwa Rozwoju i Technologii jest takie:

"Prowadząc działalność nierejestrowaną, nie jesteś przedsiębiorcą, zatem zgodnie z Kodeksem Cywilnym zawierane umowy o świadczenie usług stanowią umowy-zlecenia. Od tych umów Twój zleceniodawca odprowadza za ciebie składki do ZUS."

Wynika z tego, że jeśli zamierzasz świadczyć usługi w ramach NDG to podlegasz obowiązkowym ubezpieczeniom w ZUS z tyt. umowy zlecenia. W praktyce jest to dość kłopotliwe, ponieważ to Twój Klient (zleceniodawca) - jako płatnik powinien zgłosić Cię do ZUS i odprowadzić za Ciebie składki

Potwierdzeniem tego stanowiska są interpretacje ZUS i NFZ:

Syg: DI/100000/43/822/2018, z dnia 24 lipca 2018 r. 

Syg: DI/100000/43/89/2021, z dnia 2 kwietnia 2021r. 

Syg: DI/200000/43/1118/2024 z dnia 12 grudnia 2024r 

Syg: NFZ-BP.5202.63.2023; 2023.233192.AGG z dnia 25.07.2023r

w których organy uznają, że skoro działalność nierejestrowana nie jest działalnością gospodarczą, to relacja pomiędzy podmiotem a usługobiorcą  jest zobowiązaniem cywilnoprawnym, które przyjmuje postać umowy zlecenia lub umowy nienazwanej. To powoduje, że zleceniodawca powinien zgłosić podmiot prowadzący działalność nierejestrowaną do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Potwierdzeniem tego stanowiska jest też wyjaśnienie Ministerstwa Rozwoju i Technologii udostępnionego Wydawnictwu Podatkowemu GOFIN sp. z o.o. w dniu 14 marca 2023 r., czytamy w nim:

"Ministerstwo Rozwoju i Technologii w udostępnionym wyjaśnieniu uznało, że: "(...) zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (...) i art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e) ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (...), jeśli dana osoba wykonuje pracę na podstawie np. umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, to umowa taka stanowi już tytuł do ubezpieczeń (...). Odpłatne świadczenie usług jest zawsze związane z zawarciem przez strony umowy cywilnoprawnej, nawet jeśli nie ma ona formy pisemnej (tzn. jest zawarta ustnie)".

Zatem zwolnienie ze składek przy prowadzeniu działalności, spełniającej limit dla prowadzenia działalności nieewidencjonowanej, nie przysługuje w przypadku świadczenia usług.

Tak więc, zgodnie z wyjaśnieniami resortu, usługę należałoby traktować jako oskładkowane zlecenie. W tym przypadku obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń spoczywa na płatniku składek i powstaje w sytuacji objęcia danej osoby ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem zdrowotnym.

Co istotne, może tak się zdarzyć, że w związku ze zbiegiem różnych tytułów do ubezpieczeń społecznych nie zachodzi obowiązek opłacania składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej. Ma to miejsce m.in., jeżeli osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o świadczenie usług jest jednocześnie pracownikiem zatrudnionym na podstawie stosunku pracy u innego pracodawcy i ma z tego tytułu zagwarantowane co najmniej minimalne wynagrodzenie. "

W tym wyjaśnieniu Ministerstwo co prawda wskazuje, że w przypadku pracy na etacie i NDG występuje zbieg tytułów ubezpieczeń - ale ten zbieg odnosi się jedynie do ubezpieczeń społecznych a jest jeszcze przecież składka zdrowotna ! Nie ma jasności co w takim wypadku zrobić. W tej sytuacji najlepiej uzyskać z ZUS / NFZ interpretację indywidualną, gdyż odpowiedzi na  zwykłe zapytania kierowane do ZUS czy NFZ (np. mailowo, telefonicznie) nie stanowią prawnej asekuracji.

Jak to wygląda w praktyce w przypadku świadczenia usług na rzecz osób fizycznych?

Wyobraź sobie sytuację, w której wykonałeś położenie paneli podłogowych u klienta, lub zrobiłaś manicure klientce. 

Klient ma 7 dni na zgłoszenie Cię do ubezpieczeń w ZUS, oraz czas na opłacenie składek do 20-go kolejnego miesiąca. Po wykonaniu umowy musi Cię jeszcze z tych ubezpieczeń wyrejestrować. Nie ma możliwości, abyś Ty przejął na siebie te obowiązki, bez angażowania w to klienta. Wprawdzie Twój klient może upoważnić Cię do złożenia odpowiednich dokumentów w ZUS w jego imieniu a później możesz udać się na Pocztę, wypełnić druczek przelewu i dokonać wpłaty z danymi zleceniodawcy. Jednakże, jak sam widzisz, za każdym razem trzeba posiadać upoważnienie do tych czynności, wystawione przez Twojego klienta.

Jak i czy w ogóle ZUS to zweryfikuje? 

Z pewnością byłoby to skomplikowane, może nawet niemożliwe, gdyż obowiązek zgłoszenia leży po stronie Twojego klienta a nie Twojej i w sumie nie masz wpływu na to co zrobi zleceniodawca. 

Jednakże warto wiedzieć jak to wygląda od strony prawno-formalnej, ciężko jednak przewidzieć czego można się spodziewać w przypadku ewentualnej kontroli i jak miałaby ona wyglądać.

Kiedy nie możesz prowadzić działalności w formie NDG

Działalność w formie NDG nie może być prowadzona w przypadku wykonywania działalności która:

• wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej

• została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców

są to np. usługi turystyczne, zbierania odpadów, czy ochrona osób lub mienia, nie można też prowadzić sprzedaży alkoholu.

Jak się rozliczyć z urzędem skarbowym, przychody, koszty, dochód

Dochody rozliczasz w zeznaniu rocznym PIT-36, jest tam rubryka w której wykażesz przychody, koszty, dochód i należny z tego tytułu podatek.

Pamiętaj że poniesione koszty należy udokumentować dowodem zakupu. Najlepiej, jeśli na tych dowodach będą podane Twoje imię, nazwisko, miejsce zamieszkania. Koszty uzyskania przychodów rozliczasz kasowo, czyli w dacie, gdy rzeczywiście dokonasz zapłaty.

Więcej tym jak rozliczyć PIT-36, czy przysługują Ci ulgi podatkowe i co może być kosztem w działalności nierejestrowanej dowiesz się z tego ebooka.

Dokumentowanie sprzedaży, rachunki, faktury

Jeśli nie masz obowiązku ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kasy fiskalnej to na żądanie klienta musisz wystawić mu rachunek lub fakturę (najczęściej Faktura bez VAT), nie muszą one zawierać Twojego numeru PESEL

Rachunek musi zawierać:

• numer kolejny

• datę wystawienia

• dane sprzedawcy i nabywcy

• nazwę usługi

• kwotę do zapłaty.

Faktura bez VAT musi zawierać:

• datę wystawienia

• numer kolejny

• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy

• nazwę (rodzaj) towaru lub usługi

• miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług

• cenę jednostkową towaru lub usługi

• kwotę należności ogółem

Sprzedawca jest zobowiązany do wystawienia faktury na rzecz osoby prywatnej, nawet jeśli wcześniej wystawiony został już paragon. Klient ma prawo do takiego zgłoszenia przez 3 miesiące licząc od końca miesiąca, w którym miało miejsce wykonanie usługi lub dostawa towarów.

Wzory dokumentów i ewidencji znajdziesz w tym e-booku.

Kasa fiskalna

Kasę fiskalną musisz posiadać jeżeli:

• wielkość Twojej sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczy 20.000,00zł Limit zwolnienia w pierwszym roku takiej sprzedaży należy obliczyć proporcjonalnie do okresu takiej sprzedaży w danym roku podatkowym. 

• sprzedawane przez Ciebie towary lub świadczone usługi nie korzystają ze zwolnienia z ewidencjonowania na kasie fiskalnej, są to np. usługi fryzjerskie czy sprzedaż części samochodowych. Lista towarów i usług objęta obowiązkiem ewidencjonowania

Sprzedaż tych produktów czy usług musisz ewidencjonować na kasie do pierwszej sprzedaży.

• zanim zakupisz kasę fiskalną musisz wystąpić o nadanie numeru NIP, w tym celu składasz formularz NIP-7, można to zrobić osobiście w urzędzie skarbowym lub on-line.

Kasa fiskalna a sprzedaż wysyłkowa

Zwolnieniu z ewidencjonowania na kasie fiskalnej podlega: “dostawa towarów w systemie wysyłkowym (pocztą lub przesyłkami kurierskimi), jeżeli dostawca towaru otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz została dokonana (dane nabywcy, w tym jego adres).”

Zwolnienie z posiadania kasy fiskalnej przy sprzedaży przez Internet nie przysługuje podczas wykonywania czynności określonych w § 4 pkt 1. W związku z tym, jeżeli sprzedajesz wysyłkowo np. perfumy, sprzęt fotograficzny czy części samochodowe to musisz zaewidencjonować tę sprzedaż na kasie fiskalnej.

Nierejestrowana działalność gospodarcza a VAT

Osoby które prowadzą działalność na małą skalę, najczęściej korzystają ze zwolnienia podmiotowego z VAT, ponieważ ich sprzedaż w roku roku podatkowym nie przekracza kwoty 200.000,00zł

W niektórych sytuacjach zwolnienie z VAT nie jest możliwe i trzeba zarejestrować się jako czynny podatnik VAT np. w przypadku sprzedaży części samochodowych lub sprzedaży internetowej  niektórych kosmetyków.

więcej na ten temat znajdziesz w tym e-booku.

Status osoby bezrobotnej a NDG

Jeśli jesteś zarejestrowany w PUP jako osoba bezrobotna, to chcąc świadczyć usługi w ramach NDG możesz ten status utracić. Wykonywanie usług w ramach NDG jest równoznaczne z zawarciem umowy - zlecenia, w takim wypadku każde podjęcie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, niezależnie od długości jego trwania, należy zgłosić w Powiatowym Urzędzie Pracy, co powoduje utratę statusu osoby bezrobotnej.

Sprzedaż towarów i usług na zagranicznych rynkach w ramach działalności nierejestrowanej

Sprzedaż towarów lub usług za granicę jest jak najbardziej możliwa, jednak musisz pamiętać, że transakcje międzynarodowe wiążą się z pewnymi ograniczeniami, wymogami i procedurami. 

Kwestie, które musisz wziąć pod uwagę, to m.in.:

• Kim jest Twój odbiorca? Czy sprzedajesz towar lub usługę konsumentowi (B2C) czy firmie (B2B)? To ma fundamentalne znaczenie dla sposobu rozliczania podatku VAT, nawet jeśli jesteś w Polsce z VAT zwolniony.

• Gdzie znajduje się Twój odbiorca? Czy jest to kraj Unii Europejskiej (UE), czy spoza UE? np. sprzedaż towarów poza UE w ramach działalności nierejestrowanej jest niemożliwa.

• Czy jesteś czynnym podatnikiem VAT? Chociaż w ramach NDG zwykle korzystasz ze zwolnienia z VAT, to w przypadku niektórych transakcji może pojawić się konieczność rejestracji do VAT-UE lub nawet rejestracji do VAT w innym kraju.

• W jaki sposób będziesz prowadzić sprzedaż? Czy będzie to handel wysyłkowy, czy może zamierzasz też sprzedawać swoje wyroby np. na targach zagranicznych? Sprzedaż bezpośrednia na terenie innego kraju UE wiąże się z rejestracją do odpowiednich procedur.

Wszystkie te zawiłości oraz wszelkie potencjalne pułapki transakcji zagranicznych dokładnie wyjaśnia ten e-book. Dzięki niemu zyskasz pewność, że Twoje międzynarodowe operacje w ramach NDG są w pełni zgodne z prawem.

Obowiązki związane z BDO w nierejestrowanej działalności gospodarczej

"Odpady powstające w ramach działalności biurowej lub innej drobnej działalności gospodarczej, o charakterze i składzie podobnym do powstających w gospodarstwach domowych, mogą być potraktowane jako odpady komunalne (np. makulatura, opakowania, meble i inne odpady wielkogabarytowe).

W związku z tym podmioty prowadzące drobną działalność usługową np. księgową, doradczą, prawną lub inną biurową, fryzjerską, krawiecką, kosmetyczną (o ile nie wytwarzają odpadów medycznych, w wyniku przeprowadzanych zabiegów z zakresu medycyny estetycznej np. strzykawki, skalpele) są zwolnione z wpisu do rejestru-BDO jako wytwórcy odpadów komunalnych.”

Źródło: bdo.mos.gov.pl